2025 Holi Festival: ଉତ୍ସବ, ପରମ୍ପରା ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ଗୁରୁତ୍ୱ

2025 Holi Festival ଆମେ କାହିଁକି ଏହି ସ୍ପନ୍ଦନଶୀଳ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରୁ, ଏହାର ସମୃଦ୍ଧ ଇତିହାସ, ମହତ୍ତ୍ୱ ପରମ୍ପରା ଏବଂ ଏହି ରଙ୍ଗୀନ ପର୍ବ କିପରି ସାରା ବିଶ୍ୱକୁ ଏକତ୍ରିତ କରେ ସେ ବିଷୟରେ ଜାଣନ୍ତୁ।

ହୋଲି ପର୍ବ ବା ରଙ୍ଗର ପର୍ବ ଭାବେ ଭାରତରେ ପାଳିତ ହେଉଥିବା ସବୁଠାରୁ ସ୍ପନ୍ଦନଶୀଳ, ଆନନ୍ଦଦାୟକ ଏବଂ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ପର୍ବଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ। ଏହି ପର୍ବ ପ୍ରତିବର୍ଷ ବସନ୍ତର ଆଗମନକୁ ଚିହ୍ନିତ କରିବା ଏବଂ ମନ୍ଦ ଉପରେ ପୁଣ୍ୟର ବିଜୟକୁ ପ୍ରତୀକ ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ସଂସ୍କୃତି ମଧ୍ୟରେ, ଏହି ପର୍ବର ଆନନ୍ଦ ଏବଂ ଆନନ୍ଦକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବାରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ରହିଛି, ବୟସ, ଧର୍ମ କିମ୍ବା ପୃଷ୍ଠଭୂମିର ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ ଅତିକ୍ରମ କରି ଲୋକଙ୍କୁ ଏକାଠି କରିଥାଏ।
ହୋଲି ଉତ୍ସବର ପୌରାଣିକ ଉତ୍ପତ୍ତି
ହୋଲିର ଉତ୍ପତ୍ତି ହିନ୍ଦୁ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀରେ ଗଭୀର ଭାବରେ ନିହିତ, ଏବଂ ଏହି ପର୍ବ ସହିତ ଅନେକ କାହାଣୀ ଜଡିତ। ସବୁଠାରୁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ କାହାଣୀ ହେଉଛି ହୋଲିକା ଏବଂ ପ୍ରହ୍ଲାଦ, ଯାହା ମନ୍ଦ ଉପରେ ଭଲର ବିଜୟକୁ ସୂଚିତ କରେ।

ଏହି କାହାଣୀରେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଜଣେ ମହାନ ଭକ୍ତ ପ୍ରହ୍ଲାଦଙ୍କୁ ଜଡିତ, ଯିଏକି ଦୈତ ରାଜା ହିରଣ୍ୟକଶ୍ୟପଙ୍କ ପୁତ୍ର ଥିଲେ। ଅମର ହେବାକୁ ଚାହୁଁଥିବା ହିରଣ୍ୟକଶ୍ୟପ, ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ପ୍ରହ୍ଲାଦଙ୍କୁ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରିବାକୁ ବାରଣ କରିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ପୂଜା ଅର୍ଚ୍ଚନା/ସ୍ମରଣ କରିବା ଜାରି ରଖିଥିଲେ। ଫଳରେ ହିରଣ୍ୟକଶ୍ୟପ କ୍ରୋଧିତ ହୋଇ ତାଙ୍କ ଭଉଣୀ ହୋଲିକାଙ୍କୁ ପ୍ରହ୍ଲାଦଙ୍କୁ ଜୀବନ୍ତ ଜାଳି ଦେବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ। ହୋଲିକା (ହିରଣ୍ୟକଶ୍ୟପଙ୍କ ଭଉଣୀ) ଯାହାଙ୍କୁ ଅଗ୍ନିରୁ ମୁକ୍ତ ହେବାର ବର ଥିଲା, ସେ ପ୍ରହ୍ଲାଦଙ୍କୁ କୋଳରେ ରଖି ଚିତାରେ ବସିଥିଲେ। ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦରୁ, ସେ ଅଗ୍ନି ଦ୍ୱାରା ଭସ୍ମ ହୋଇଯାଇଥିବା ବେଳେ, ପ୍ରହ୍ଲାଦ ସେଥିରୁ ମଧ୍ୟରୁ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବରେ ବାହାରି ଆସିଥିଲେ।
ଏହି ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ ମନ୍ଦ ଉପରେ ଭଲର ବିଜୟର ପ୍ରତୀକ ଭାବେ ଦେଖାଯାଇଥାଏ, ଏବଂ ହୋଲିର ପୂର୍ବ ରାତିରେ ପାଳନ କରାଯାଇଥିବା ହୋଲିକା ଦହନ ମାଧ୍ୟମରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଏ।

ଅନ୍ୟ ଏକ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ ଅନୁଯାୟୀ, ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣ, ଯାହାଙ୍କ ରଙ୍ଗ କୃଷ୍ଣମୟ ଥିଲା, ସେ ପ୍ରାୟତଃ ଚିନ୍ତିତ ଥିଲେ ଯେ ରାଧା, ଯାହାଙ୍କର ରଙ୍ଗ ଗୋରା ଥିଲା, ତାଙ୍କୁ ଗ୍ରହଣ କରିବେ କି ନାହିଁ। ଯେତେବେଳେ ସେ ତାଙ୍କ ମାଆଙ୍କ ଆଗରେ ତାଙ୍କର ଚିନ୍ତା ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତି, ଯଶୋଦା ତାଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଅନ୍ତି ଯେ, ସେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ପାର୍ଥକ୍ୟକୁ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ରାଧାଙ୍କ ମୁହଁକୁ ରଙ୍ଗରେ ଲେପନ କରିବାକୁ କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ କହିଥିଲେ। କୃଷ୍ଣ ତାଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ପାଳନ କଲେ, ସେବେଠୁ ରାଧା ଏବଂ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ମୁହଁର ଖେଳୁଆଡ଼ ରଙ୍ଗକୁ ହୋଲି ଭାବରେ ସ୍ମରଣ କରାଯାଉଛି।

Holi Festival- ହୋଲି ଉତ୍ସବର ଗୁରୁତ୍ୱ

ସାଧାରଣତଃ, ହୋଲିକୁ ରଙ୍ଗର ପର୍ବ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ, କିନ୍ତୁ ଏହା ଋତୁ ପରିବର୍ତ୍ତନର ଧାରଣାକୁ ପ୍ରତିପାଦିତ କରେ, ବିଶେଷକରି ବସନ୍ତ ଋତୁର ଆରମ୍ଭ। ଭାରତ ପାଇଁ, ବସନ୍ତ ହେଉଛି ନୂତନ ସୁଯୋଗ, ଆଶା ଏବଂ ପୁନର୍ଜୀବନର ଋତୁ। ତେଣୁ ହୋଲି ଏହି ଋତୁର ଆନନ୍ଦମୟ ଆତ୍ମାକୁ ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତ କରେ, ଯେଉଁଠାରେ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ରଙ୍ଗ ନୂତନ ଜୀବନ, ସମୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଏକତାର ଆନନ୍ଦକୁ ସୂଚିତ କରେ।

ସାମାଜିକ ଭାବରେ, ଏହି ପର୍ବ ଗଭୀର ଗୁରୁତ୍ୱ ବହନ କରେ। ପାରମ୍ପରିକ ଭାବରେ, ହୋଲି ଏପରି ଏକ ପର୍ବ ଯାହା ସମସ୍ତ ସାମାଜିକ ପରମ୍ପରା ପରିତ୍ୟାଗ କରାଯାଏ। ଉତ୍ସବ ସମୟରେ, ଜାତି, ଧର୍ମ କିମ୍ବା ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତି ନିର୍ବିଶେଷରେ, ସମସ୍ତ ପୃଷ୍ଠଭୂମିର ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଉତ୍ସବର ମଜା ନେବା ପାଇଁ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇଥାନ୍ତି।

Also Read: Maha Shivratri 2025: ଜାଣନ୍ତୁ Mahashivratri ପାଳନ କରିବାର କାରଣ ଏବଂ ମହତ୍ତ୍ୱ

Holi Festival- ରୀତିନୀତି ଏବଂ ପରମ୍ପରା

ହୋଲି ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପାଳନ କରାଯାଏ: ପର୍ବର ପୂର୍ବ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ହୋଲିକା ଦହନ, ତା’ ପରଦିନ ରଙ୍ଗୱାଲି ହୋଲି।
ହୋଲିକା ଦହନ (ଅଗ୍ନିରାତ୍ରୀ)

ହୋଲିର ପୂର୍ବ ରାତିରେ, ଲୋକମାନେ ଦୁଷ୍ଟତାକୁ ଦହନ କରିବାର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ବଡ଼ ବଡ଼ ଅଗ୍ନିକୁଣ୍ଡ ଚାରିପାଖରେ ଏକତ୍ରିତ ହୁଅନ୍ତି। ହୋଲିକା ଦହନ ନାମରେ ଜଣାଶୁଣା ଏହି ରୀତି ହୋଲିକାର ବିନାଶ ଏବଂ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନିଷ୍ଠୁରତା ଉପରେ ପ୍ରହ୍ଲାଦଙ୍କ ଅଟଳ ଭକ୍ତିର ବିଜୟକୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରେ।

ପରିବାର ଏବଂ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ଅଗ୍ନି ଜାଳିବା, ପ୍ରାର୍ଥନା କରିବା ଏବଂ ଆଗାମୀ ଏକ ସଫଳ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି। ଏହି ଅଗ୍ନି ନକାରାତ୍ମକତାକୁ ସଫା କରିବା ଏବଂ ଏକ ନୂତନ, ସକାରାତ୍ମକ ଆରମ୍ଭ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତିର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ।

ରଙ୍ଗୱାଲି ହୋଲି (ରଙ୍ଗର ଦିନ)

ରଙ୍ଗୱାଲି ହୋଲି, ଯାହା ରଙ୍ଗ ଦିବସ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା, ହୋଲିକା ଦହନର ପରଦିନ ହୋଲି ଉତ୍ସବର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ। ରଙ୍ଗ ର ଏକ ସୁନ୍ଦର ଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥାଏ, ସମସ୍ତ ବୟସର ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀମାନେ ହଳଦୀଆ, ନାଲି, ନୀଳ ଏମିତି ବିଭିନ୍ନ ପାଉଡର ରଙ୍ଗ ସହିତ ହୋଲି ପର୍ବ ଅତି ଆନନ୍ଦର ସହ ଖେଳିଥାନ୍ତି। ବେଲୁନ ବୋମା ଏବଂ ରଙ୍ଗୀନ ପାଣି ବନ୍ଧୁକ ମାଧ୍ୟମରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ପିଲା ପରସ୍ପର ଉପରକୁ ରଙ୍ଗ ମାଡ କରି ଅତି ଆନନ୍ଦର ସହ ହୋଲି ପର୍ବ ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି । ହସର ଶବ୍ଦ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ କରିଥାଏ, କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ସଂଗୀତ ଏବଂ ନୃତ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ।

ଭାରତରେ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ଥାନରେ ହୋଲିକୁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଏ, କିନ୍ତୁ କିଛି ସାଧାରଣ ବିଷୟବସ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ। ମଥୁରା ଏବଂ ବୃନ୍ଦାବନରେ, ଏହି ଉତ୍ସବର (Holi Festival) ଉତ୍ପତ୍ତି ହୋଇଥିଲା ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ଭକ୍ତମାନେ ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣ ଏବଂ ତାଙ୍କ ପ୍ରିୟ ରାଧାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଖେଳ ଯାଇଥିବା ଏହି ରଙ୍ଗର ଖେଳକୁ ପୁନଃପ୍ରତିପାଦନ କରନ୍ତି। ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକ ଭକ୍ତି ଗୀତରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ, ଏବଂ ସମଗ୍ର ସହର ଗୋଲାପୀ, ହଳଦିଆ ଏବଂ ନୀଳ ରଙ୍ଗରେ ରଙ୍ଗିତ ହୋଇଥାଏ।

ବଙ୍ଗଳାରେ Holi Festival କୁ ଡୋଲ ଯାତ୍ରା କୁହାଯାଏ। ଯେଉଁଠାରେ ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣ ଏବଂ ରାଧାଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ପାଲକିରେ ରଖାଯାଇ ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ବାହାର କରାଯାଇଥାଏ। ପଞ୍ଜାବରେ ଲୋକମାନେ ଭାଙ୍ଗ ପିଇ ଏହି ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି। ରାଜସ୍ଥାନରେ ଏହି ପର୍ବ ପାରମ୍ପରିକ ଲୋକନୃତ୍ୟ ଏବଂ ସଙ୍ଗୀତ ସହିତ ଅତି ଉଲ୍ଲାସର ସହ ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି।

Holi Festival ରେ ମିଠା ଏବଂ ପାରମ୍ପାରିକ ଖାଦ୍ୟ:

ଯେକୌଣସି ପର୍ବରେ ଖାଦ୍ୟ ବହୁତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ହୋଲି ଏହି ନିୟମର ବ୍ୟତିକ୍ରମ ନୁହେଁ। ରଙ୍ଗର ପର୍ବ ହୋଲି କେବଳ ଆନନ୍ଦମୟ ଉତ୍ସବ ନୁହେଁ ବରଂ ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟ ପାରମ୍ପରିକ ମିଠା ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା ଯାହା ଏହି ଅବସରକୁ ଆହୁରି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କରିଥାଏ। ଖାଦ୍ୟ ଏହି ଉତ୍ସବର ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରେ, ଲୋକଙ୍କୁ ଆନନ୍ଦ ଏବଂ ଖୁସି ବାଣ୍ଟିବା ପାଇଁ ଏକାଠି କରିଥାଏ। ହୋଲି ସମୟରେ ଉପଭୋଗ କରାଯାଉଥିବା କିଛି ସବୁଠାରୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ପାରମ୍ପରିକ ମିଠା ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ଏଠାରେ ଦିଆଯାଇଛି:
1. Gujiya
2. Mathri
3. Dahi Bhalla
4. Thandai
5. Bhang ki Thandai
6. Puran Poli
7. Rasgulla & Gulab Jamun
8. Kanji Vada

ସାରା ବିଶ୍ୱରେ Holi Festival ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି

ହୋଲିର ଉତ୍ପତ୍ତି ଭାରତରେ ହୋଇଛି, କିନ୍ତୁ ଏହି Holi Festival ଉପମହାଦେଶର ସୀମା ବାହାରେ ମଧ୍ୟ ପାଳନ କରାଯାଉଛି। ଆଜି, ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ହୋଲି ପାଳନ କରାଯାଏ, ବିଶେଷକରି ଆମେରିକା, କାନାଡା, ୟୁକେ ଏବଂ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଭଳି ଅନେକ ଦେଶରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇଛି।